قلم زنی :

هنر قلم زنی یکی از قدیمی ترین هنرهای ایران است که قدمت آن به هزاران سال قبل باز می گردد.

این هنر عبارتست از ایجاد طرح برروی ظروف فلزی : طلا – مس – برنج – نقره

آثارکشف شده نشان می دهد که حداقل در دوره هخامنشیان این هنر استفاده می شده است.

این هنر بوسیله ضربه چکش به انتهای قلم شکل می گیرد و طرح مودنظربااین روش برروی ظروف طراحی می شود.

داخل ظرف را از قیر و گچ پر می کنند تا هنگام ضربه زدن باعث ایجاد سوراخ نشود.

انواع مختلفی قلم برای ایجاد اشکال مختلف وجود دارد که هر کدام برای کارمشخصی مورد استفاده قرارمی گیرند.

قلم زنی درایران به سه سبک معروف است :

سبک اصفهان

سبک تبریز

سبک شیراز

سبک شیراز

قدیمی ترین سبک سبک شیرازاست اما سبکی که بیشتر موردتوجه قرار گرفته است سبک اصفهان می باشد.

سبک شیراز بیشتر از نقش‌های مربوط به تخت جمشید و گل و مرغی استفاده می‌شود .

معمولاً جنس ظرف از نقره است. در سبک تبریز هم با حرکت مچ، نقش‌ها شکل می‌گیرند و بدیهی است که فرو رفتگی قلم در این سبک، بسیار کمتر از انواع دیگر است.

سبک اصفهان

در آخر هم به سبک قلم زنی اصفهان می‌رسیم که در دو نوع مختلف قلم زنی ریز و برجسته پیاده‌سازی می‌شود.

قلم زنی اصفهان از سبک ‌های مهم این هنر است که می‌توانیم بگوییم بیش از سبک‌های شیراز و تبریز، شکوفا شده است.

قسمت عمده‌ای از قلم زنی اصفهان را در شهر اصفهان انجام می‌دهند.

تجلی قلم زنی اصفهان به دوران صفوی بر می‌گردد.

ولی چیزی که در حال حاضر به نام قلم زنی اصفهان می‌شناسیم، در دوران پهلوی دوم دوباره متولد شد و به بار نشست.

درست است که در دوران صفوی اهمیت به هنر و صنایع دستی افزایش پیدا کرد .

در دوران قاجار بسیاری از هنرمندان و استادان قلم زنی منزوی شدند .

تقریباً این هنر از رواج افتاد. صفویان اهمیت زیادی به هنر می‌دادند .

به همین دلیل در دوران حکومت آن ها، هنر‌های بسیاری به‌ خصوص در شهر اصفهان شکوفا شده و به اوج خود رسیدند.

در همین جهت بسیاری از هنر‌ها با هم تلفیق شدند که آثار زیبایی را بوجود آوردند.

برای مثال در دوران صفویان استادان خوشنویسی آثار زیبایی را خلق کردند .

پس از مدتی هنر خوشنویسی با هنر قلم زنی ادغام شد .

نتیجه آن ظروف فلزی عمدتا نقره بود که در کنار نقش‌های زیبای برجسته، اشعار خوشنویسی از شاعران مشهور ایران را در خود داشتند.

غیر از نقره، هنر قلم زنی بر روی ظروف برنز، مس و برنج هم پیاده شدند که در نوع خود بسیار زیبا و ارزشمند بودند.

متأسفانه در دوران حکومت قاجار این هنر مانند هنر‌های دیگر از میان رفت و استادان هنرمند در گوشه فقر و عزلت از دنیا رفتند.

در زمان پهلوی دوم که کشور تا حدودی به ثبات اجتماعی و سیاسی رسیده بود.

هنر‌های کهن مانند قلم زنی و میناکاری و… دوباره جان گرفتند که البته این اتفاق را مدیون تعداد انگشت شماری از استادان هستیم که در کارگاه‌های شخصی خود، شاگردان شایسته‌ای را آموزش دادند.

یکی از مهمترین روش های قلم زنی قلم زنی روی مس است.

قلم زنی روی مس باتوجه به قیمت کمتری که مس نسبت به طلا و نقره دارد.

می توان انتخاب مناسب تری باشد زیرا مشتریان آن نیز بیشتر است.

ظروف بسیارزیادی هستند که مورد استقبال نیز قرار می  گیرند از جمله :

گلدان مسی ، سینی مسی ، بشقاب مسی و تابلوهای مسی …

نتیجه :

هنر قلم زنی ازجمله قدیمی ترین هنرهای ایران است که جایگاه ویژه ای در بین علاقه مندان به هنر دارد.

این هنر می تواند علاوه بر کمک به رشد صنایع دستی اصیل ایرانی موجب درآمد مناسبی نیز برای تولیدکننده باشد .

چراکه از گذشته تابه امروز یکی از زیباترین ظروف دکوری در خانه ای ایرانیان اینگونه ظروف مسی بوده است.